Het bedevaartsoord Saint-Thibaut op de Mons Acutus

Hoog op de Mons Acutus bij Marcourt langs de Ourthe in de Ardennen staat statig de witte Kapel van Saint Thibaut. Een opvallend baken op de scherpe driehoeksheuvel die vroeger in het Latijns Mons Acutus werd genoemd.

Na een fikse klim volgt de beloning voor de inspanning uit het vreedzaam kabbelende water van de heilzame bron. Verderop ligt de Kapel gewijd aan Saint-Thibaut, de Heilige die zoveel opzienbarende wonderen deed, met de daarnaast gelegen kluizenaarswoning.

Devotie bij de bron getuige de vele kruisjes die gelovigen rond het onuitputtelijke stromend water in de grond plaatsen. De levenselixer die halverwege de Mons Acutus, wat nu het woud van Thibaut wordt genoemd, ontspringt en al sinds de eerste bewoners de leidraad van het leven is. Destijds was de verering van andere goden al maximaal maar nu is alles gewijd aan Saint Thibaut.

Speciale diensten worden juist in de Kapel gehouden, meer specifiek de doop van kinderen. Maar ook Bedevaarten en andere eucharistievieringen vinden met regelmaat plaats. Het is een eigentijdse cultuur geworden die zich opvallend genoeg steeds verder uitbreidt en zijn eigen weg lijkt te gaat. Saint Thibaut ook nu, net als vroeger, de leidraad voor het leven.

Vikingen

Neanderthalers, Kelten, Eburonen, Condrusi, Romeinen en Germanen hadden deze plek hoog op de berg al ontdekt. Vereringen en offers werden door de eeuwen heen gebracht. Een burcht werd gebouwd maar die werd door de Vikingen uit Denemarken in 892 tijdens rooftochten vernietigd. Gozelon werd als eerste Graaf in 1028 aangesteld.

Hij kwam uit het geslacht van Verdun en d’Ardenne. Een adellijke familie met allesbeslissende en verregaande invloeden in de toentertijd spaarzame Graafschappen in de lage landen. Gozelon liet een kasteel bouwen op de funderingen van de burcht op de Mons Acutus die eerder door de Denen was verwoest. Mons Acutus ofwel scherpe berg werd in het Frans Mont Aigu en de Graaf noemde het Graafschap Montaigu en nam ook zelf deze naam aan.

Pelgrim en kluizenaar Theobaldus

Thibaut of Theobaldus van Provins werd geboren in 1033 en stamt uit het adelijke geslacht van Brie uit de Franse Champagne streek. Zijn komst was al geruime tijd voor de geboorte aangekondigd en beschreven. Tot tweemaal toe zelfs en hoe gelukkig waren de ouders Arnulf en Giselle van Brie met de doop van de kleine Theobaldus. 1033 was voorts een opvallend jaar want na een periode van extreme hongersnood, door mislukte oogsten en onophoudende regenval, brak er een aanzienlijk gelukkiger periode aan. Ook al voorbestemd wellicht maar de jonge graaf Theobaldus zou aan het hof zijn toekomst gaan vinden.
Althans, zo dachten de ouders van Theobaldus maar zelf had hij geheel andere visioenen. Deze waren gebaseerd op een teruggetrokken boeteleven gewijd aan God. Theobaldus ontmoette Walter die dezelfde visioenen had gekregen en in plaats van tot ridder geslagen te worden in Reims gingen de twee als arme bedelaars in lompen blootsvoets op pad.
Via Orval naar Suxy waar de twee pelgrims geruime tijd in de Ardennen als landarbeiders en houtskoolbranders werkten in ruil voor een beetje voedsel.
Het Luxemburgse Pettingen werd later hun eindbestemming om zich aldaar in alle nederigheid als boerenknechten in te spannen.

Bedevaart blootsvoets naar Sint Jacobus in het verre Spanje waar de troost werd ontvangen. Tijdens de reis terug doorkruiste de duivel het pad van Walter en Theobaldus, wier geloofsovertuiging beduidend sterker was dan het ongeloof en de duivel derhalve op de vlucht sloeg.
Ook de graven van de Apostelen in Rome werden bezocht en de twee wilden aansluitend naar Palestina. Zo ver kwam het niet want uitgeput werd in Salanigo, in de buurt van Vicenza, huisvesting gevonden voor de twee uitgeputte bedevaarders. Er werden twee schamele hutjes gebouwd als onderkomen naast een vervallen kapel die door toedoen van Theobaldus en Walter een nieuw leven kreeg waarbij zelfs leerlingen zich aansloten.

Genezingen

De kluizenaars leefden zeer eenvoudig en in 1059 stierf Walter. Een slag voor Theobaldus die dit zware offer bracht maar nieuwe gunsten uit de hemel vielen hem ten deel. Hij ontving het priesterschap en bewees uit geloofsovertuiging steeds vaker zijn diensten aan zijn leerlingen. Bezoekers genas hij van hun kwalen, meestal in geval van zenuwaandoeningen, koorts en blindheid en deze mirakels raakten overal bekend. Theobaldus voorspelde de dood van zijn broer maar daarnaast ebde ook de energie uit zijn eigen lichaam weg. Zijn lichaam raakte bedekt met ernstige zweren en het einde naderde.

Op vrijdagavond 30 juni 1066 overleed kluizenaar priester Theobaldus de Provins op 33-jarige leeftijd in het bijzijn van ondermeer zijn moeder. Het stoffelijk overschot vertoonde geen enkel spoor meer van de slopende ziekte.
De dood van Theobaldus werd als snel bekend in diverse landstreken van Lotharingen en het volk met de leidende bisschop Petrus Damianus verzocht Paus Alexander II om Theobaldus of Thibaut heilig te verklaren. Dit gebeurde binnen zeven jaar – wat vrij snel is – na zijn overlijden opdat ‘hij op aarde vereerd kon worden’.

Devotie

Snel na het bekend worden van de Heiligverklaring in 1073 van Thibaut van Provins  laat Cono, Graaf van Montaigu, een ruimte van zijn riante kasteel inrichten die gewijd werd aan Saint Thibaut of Theobaldus. De invloed in Lotharingen van de Graaf van Montaigu was groot, in het bijzonder op kerkelijk vlak. Eeuwen later, onder andere dynastieën werd in 1413 het kasteel van de Graven van Montaigu volkomen onnodig door Hertog Anton van Brabant vernietigd.

Met het kasteel verdween ook het onderkomen ter ere van Thibaut. De Luxemburgse veldtochten van Anton van Brabant waren uitsluitend en alleen bedoeld om het eigen blazoen een impuls te geven. Toeval of niet, Anton sterft twee jaar later op het slagveld van Azincourt.
De cultus bleef verbonden met de voormalige plek en pelgrims bezochten deze locatie. Dit breidde zich steeds verder uit. Devotie en bedevaarten, blootsvoets in cirkels drie, zes of negen keer rond het kruis wat werd geplaatst ter ere van de Heilige Thibaut.

In 1608 wordt een nis vervaardigd maar de cultus rond Theobaldus neemt engere vormen aan. Gravin Jocelyne de la Marck besloot om een Kapel te bouwen maar overleed in 1626. De pastoor van Marcourt Charles Jamotte ziet met regelmaat de pelgrims in hun bedevaartstocht op de andere oever van de Ourthe de hoge steile berg op gaan. Vervolgens besluit hij om de oude bestaande plannen nieuw leven in te blazen. De Kapel van Saint Thibaut wordt in 1639 gebouwd en de kluizenaarswoning met twee kleine kamers in 1642. In 1660 werd de Kapel ingewijd door suffragaanbisschop Antoine Blavier van het Prinsbisdom Luik.

Doopplechtigheden

Meteorieten of staartsterren deden de komst van Thibaut aankondigen en nu is de Heilige Thibaut de beschermheilige van vele godshuizen. Thibaut, Thibault of Theobaldus is de patroon van de landbouwers, schoenmakers, leerlooiers en kolenbranders. Hij wordt aangeroepen voor maagproblemen, bij koorts, jicht, gevoelens van angst en problemen met de ledematen. Maar ook voor het gezichtsvermogen en vooral bij kinderziektes wendt men zich tot hem.

Doopplechtigheden zijn daarvoor bij uitstek geschikt waarbij het water uit de nabijgelegen geneeskrachtige bron gebruikt wordt. Veel jonge ouders laten hun kinderen dan ook dopen in de Kapel van Saint Thibaut om de zegeningen van de Heilige te mogen ontvangen.

Na de restauratie van de Kapel van Sint-Thibaut en de voormalige kluizenaarswoning vindt op zaterdag 14 juni 2014 de officiële inauguratie plaats.
Redenen voldoende waarom de Kapel van Sant Thibaut het ultieme baken blijft, daar hoog op de berg tegenover Marcourt.

Meer beelden over dit bedevaartsoord en omgeving ziet u hier.